'Illegale' werkwijze UWV heel normaal

 
En opnieuw schrikten grote woorden de wereld die zich bezighoudt met arbeid en gezondheid op. “Illegaal”, “misstanden”, “volstrekt onacceptabel” en “zeer zorgwekkend en problematisch”.

Het is maar een greep uit de uitspraken die werden gedaan over de inzet van niet-artsen bij beoordelingen door het UWV. En dat terwijl taakdelegatie of werken in-de-verlengde-arm overal in de maatschappij is ingeburgerd.

Wat was de aanleiding voor deze grote woorden? RTL Nieuws ontdekte vorige maand dat 4.600 dossiers van arbeidsongeschikten binnen het UWV deels door niet-BIG-geregistreerde professionals afgehandeld zijn. Wel waren deze assistenten altijd medisch onderlegd, bijvoorbeeld als verpleegkundige of arts in opleiding en waren ze altijd aan een verzekeringsarts gekoppeld. Deze tekende voor het uiteindelijk vastgestelde percentage van arbeidsongeschiktheid.

De werkwijze werd ingevoerd vanwege het schrijnende tekort aan verzekeringsartsen. Momenteel ligt er landelijk een stapel van grofweg 30.000 primaire dossiers SMZ (Sociaal Medische Zaken) die nog weggewerkt moeten worden. In 1.900 van de genoemde 4.600 gevallen werd een altijddurende, volledige arbeidsongeschiktheid vastgesteld, 1.900 permanente WIA-uitkeringen dus.

RTL suggereerde dat de beoordelingen die leidden tot een “levenslange uitkering” niet alleen onwettig zouden zijn, maar ook onjuist. Verspilling van belastinggeld dus. Volgens RTL is het werken in de ‘verlengde arm’ -een niet-arts doet het voorwerk, de verzekeringsarts velt het laatste oordeel- strijdig met de arbeidsongeschiktheidswet WIA.

Toch bestaat de genoemde taakdelegatie al meerdere jaren en wordt op de site van het UWV uitgebreid onderbouwd. Toenmalig voorzitter Raad van Bestuur van UWV, nu minister voor Medische Zorg, Bruno Bruins op UWV.nl:

“Goed dat artsen ervoor kunnen kiezen te werken met taakdelegatie. Door de samenwerking van verzekeringsartsen met medisch secretaressen en sociaal medisch verpleegkundigen kunnen we meer mensen onze dienstverlening bieden en ik hoop dat het daarbij ook bijdraagt aan het werkplezier.”

Overal in de samenleving zie je taakdelegatie. Binnen een huisartsenpraktijk zijn zogenaamde praktijkondersteuners werkzaam, in de ouderenzorg nemen verpleegkundig specialisten taken over van de verpleeghuisarts. In de GGZ superviseert de psychiater trajecten die grotendeels door basispsychologen en SPV-ers worden uitgevoerd.

Dichter bij huis zijn er de organisaties die zich in een eerder stadium bezighouden met werknemers die zich ziek melden, de verzuimbedrijven en arbodiensten. Alle grote spelers werken met casemanagers onder taakdelegatie en praktijkondersteuners bedrijfsarts (POB), vaak arboverpleegkundigen.

Uiteindelijk is de objectiviteit bij de beoordeling van ziekte en belastbaarheid belangrijker dan wie-doet-wat. Verzekeringsarts van het UWV Dr. Jerry Spanjer, verbonden aan het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (KCVG), is gepromoveerd op een gespreksmethodiek om belastbaarheid te beoordelen. Spanjer traint onder andere sociaal­medisch verpleegkundigen in de door hem ontwikkelde methodiek, het Belastbaarheids Gericht Beoordelingsgesprek (BGB).
 
Al jaren hamert Spanjer op een meer zakelijke aanpak bij het UWV. Veel mensen melden zich met forse klachten in zijn spreekkamer, die vervolgens niet medisch te duiden zijn. De reden is dat de klachten vooral met aangeleerd gedrag te maken hebben. Al sinds het begin van de verzorgingsstaat accepteren we deze niet-objectiveerbare argumenten om thuis te zitten. “We zijn allemaal onderdeel van een cultuur, ik doe daar ook aan mee”, zei Spanjer in een televisie-uitzending uit 2004. 

Juist de toegenomen nadruk op gedrag en de-medicaliseren, niet alleen bij Spanjer, maar in het hele vakgebied dat zich bezighoudt met arbeid en gezondheid, was in de verzuimbranche de reden voor taakdelegatie. Haal de niet-medische zaken weg bij de arts, zodat die zich op de kerntaak kan richten.

Zodra het over inkomen gaat maken mensen zich kennelijk drukker dan wanneer het over gezondheid en arbeidsparticipatie gaat.

Maarten de Haan
Op persoonlijke titel geschreven