Oorspronkelijk gepubliceerd in Medisch Contact - Auteur: Lieke de Kwant
In het tweede kwartaal van dit jaar verschenen er 1344 vacatures voor artsen, een stijging van 16 procent ten opzichte van het kwartaal daarvoor. Deze kleine opleving kan nog niet compenseren voor de daling op de langere termijn: in de afgelopen twee jaar is het totaal aantal vacatures met 26 procent afgenomen (zie figuur 1). Er zijn wel grote verschillen tussen de verschillende groepen artsen. De arbeidsmarkt voor specialisten en profielartsen vertoonde de laatste twee jaar weliswaar grote fluctuaties, maar de daling van het aantal vacatures was uiteindelijk gering (10%).
Bij basisartsen tekent zich een veel duidelijker dalende lijn af: 65 procent minder vacatures. De verslechterende situatie voor met name basisartsen leidde afgelopen voorjaar al tot een noodkreet van het Capaciteits-orgaan, artsenwerknemersorganisatie LAD en De
Geneeskundestudent in Medisch Contact. Het aantal basisartsen neemt snel toe, ze moeten steeds langer wachten op een opleidingsplaats en zitten steeds vaker in de WW. Het Capaciteitsorgaan herhaalde daarom half april zijn verzoek aan het ministerie van Onderwijs om de jaarlijkse instroom in de geneeskundestudie per direct fors te verlagen. Daar is tot op heden nog geen reactie op gekomen, aldus het Capaciteitsoroaan.
Psychiaters
Het overzicht van vacatures per specialisme in het afgelopen kwartaal toont enkele opvallende ontwikkelingen. Zo waren er pieken in de vraag naar gynaecologen, reumatologen en urologen, waardoor deze specialismen flink stegen in de ranglijst (zie figuur 2).
Bij vergelijking van de ranglijst met die van eerdere kwartalen, valt verder de bijzonder grote vraag naar psychiaters op. Dit specialisme staat al geruime tijd hoog in de vacatureranglijst, maar 264 is het hoogst getelde aantal vacatures sinds begin 2013. Bij bestudering van de vacatures blijkt dat ze vrijwel allemaal afkomstig zijn van grote ggz-instellingen. 80 procent van de advertenties is echter niet geplaatst door de instel ling zelf, maar door een werving- en selectiebureau. Dat zegt iets over de moeite die het kost om de vacatures te vervullen. Daamaast valt op dat 13 procent van de posities interimfuncties betreft en dat in veel andere advertenties staat dat 'invullina 00 tiideliike basis bespreekbaar' is.
Mismatch
Volgens senior consultant zorg en welzijn Maarten de Haan van werving- en selectiebureau Matchpartner, dat afgelopen kwartaal tachtig vacatures voor psychiaters publiceerde, duiden deze tekenen op de mism atch tussen vraag naar en aanbod van psychiaters. 'Wat we zien is dat veel psychiaters ervoor kiezen om zelfstandig te gaan werken. Het lijkt erop dat ze niet tevreden zijn met sommige ontwikkelingen in de gevestigde ggz: de vergadercultuur, de bureaucratie, het feit dat ze steeds minder daadwerkelijk behandelen. Als ze al bij een instelling willen werken, is dat op interim-basis als zzp'er. De instellingen willen juist graag iemand die blijft en nemen alleen interimmers aan als het echt niet anders kan.'
Comrnercieel directeur Titjana Ruygt van werving- en selectiebureau BW, afzender van 115 vacatures voor psychiaters in het afgelopen kwartaal, heeft een soortgelijk verhaal. 'De ggz is sterk in beweging. Er zijn grote nieuwe fusieorganisaties ontstaan die nieuwe bedrijfsvisies formuleren en psychiaters in loondienst zoeken die in de nieuwe organisatie passen. Vaak zijn dat psychiaters met aanvullende desku ndigheid op bedrijfseconomisch, financieel of managementgebied. Dat zijn aspecten die inmiddels wel aandacht krijgen in de opleiding, maar vroeger nog niet. Dergelijke posities zijn daarom vaak lastig te vervullen. Verder speelt een rol dat de zorgverzekeraar verlangt dat een psychiater als hoofdbehandelaar optreedt, terwijl daadwerkelijke behandeling wegens bezuinigingen in de ggz steeds vaker door andere, goedkopere professionals plaatsvindt. Ik gis dat veel psychiaters niet alleen aang enomen willen worden voor hun handtekeningsbevoegdheid.' Overigens komen er waarschijnlijk nieuwe regels over hoofdbehandelaarschap naar aanleiding van het rapport-Meurs, maar die worden o. zijn vroeost in 2017 van kracht.
De Nederlandse Vereniging voor Psychi atrie (NVvP) wil niet speculeren over de betekenis van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Het aantal leden van de afdeling Zelfsta ndig gevestigde psychiaters is, in vergelijking met andere jaren, niet significant gestegen , aldus de vereniging.
Kinder- en jeugdpsychiatrie
In 52 van de 264 vacatures voor psychiaters wordt gevraagd naar een kinder- en jeugdpsychiater. Dit past bij het structurele tekort aan kinder- en jeugdpsychiaters in Nederland dat zich al jaren doet gelden. Volgens een woordvoerder van GGZ Nederland wordt het tekort de laatste tijd wel nijpender, als gevolg van de veranderde opzet van de opleiding psychiatrie, 'Voorheen werden artsen opgeleid tot algemeen psychiater en konden ze zich daarna verder specialiseren. Nu moeten ze zich al na 2,5 jaar vastleggen op een bepaald werkveld. [n de praktijk blijken velen te kiezen voor volwassenenpsychiatrie, niet voor ouderen- of kinder- en jeugdpsychiatrie. Dat heeft vermoedelijk ook met de ni euwe Jeugdwet te maken, waardoor de kinder- en jeugdpsychiatrie niet langer tot het domein van de gezondheidszorg wordt gerekend, maar tot het gemeentelijk domein. Sommigen vrezen daardoor statusverlies. Gemeenten zouden psychiatrische problematiek bij kinderen en jongeren vaak baoatelliseren en reduceren tot opvoedinosproblematiek. Dat maakt het domein van kinder- en jeugdpsychiatrie mogelijk minder aantrekkelijk.'
De NVvP herkent het verhaal over statusverlies niet. Wel krijgt de vereniging signalen dat het vanwege de probl emen die zijn ontstaan door de decentralisatie minder aantrekkelijk is voor zelfstandig gevestigde kinder- en jeugdpsychiaters om in de jeuqd-ggz te werken.