Op bijna alle (digitale) bijeenkomsten van werkzoekenden en/of arbeidsbemiddelaars komt het onderwerp ‘spookvacatures’ aan de orde, waarna er een hartstochtelijke tirade volgt over de verschrikkingen ervan. Graag doe ik ook een kleine duit in het zakje door nog een ‘spook’ aan te dragen, maar dan vanuit de andere kant van de markt.
Eerst maar even een korte uitleg. De spookvacature manifesteert zich op het internet in twee verschillende vormen, de een wat onschuldiger dan de ander.
De eerste vorm is een vacature die niet direct bestaat in de fysieke wereld, welke door bemiddelaars wordt uitgezet om kandidaten te vinden die direct beschikbaar zijn voor het (vaak bijna zekere) geval dat de aanvraag vanuit een opdrachtgever daadwerkelijk komt. Ik ben zelf niet zo’n voorstander van deze vorm van adverteren (behalve als het expliciet wordt vermeld), maar zittend op de stoel van de arbeidsbemiddelaar snap ik wel dat men zich er soms aan zondigt. Aan de andere kant begrijp ik ook heel goed de frustratie die dit kan opleveren bij sollicitanten, en het gebrek aan transparantie dat ontstaat is ook niet bevorderlijk voor een mooie doorstroom op de arbeidsmarkt.
De tweede vorm van een spookvacature is onschuldiger van aard, en kan je met recht een spokende vacature noemen. Deze spokende vacature begint zijn loopbaan als een vrolijke, hardwerkende en uitdagende vacature die door een werkgever/bemiddelaar zo breed mogelijk wordt uitgezet om de beste kandidaten voor de job aan te trekken.
Binnen een week of twee heeft de vacature zijn werk gedaan en is de baan vergeven, job well done. Dan begint de ellende echter pas. Iedereen die wel eens heeft geprobeerd om, al dan niet beschamende, informatie van het internet te krijgen weet dat dit een schier onmogelijke opgave is. Het concept ‘verwijderen van informatie’ staat natuurlijk haaks op alles wat de digitale wereld behelst.
Het verspreiden van informatie (in dit geval een vacature) is op veel niveaus geautomatiseerd. Veel bedrijven/bemiddelaars werken samen met jobboards die automatisch nieuwe vacatures van de bronsite overnemen en op hun eigen site plaatsen. Ook deze site wordt op zijn beurt weer ‘gespiderd’ door andere robots die ook weer gespiderd worden, ad infinitum…. U begrijpt dat de bronsite op een gegeven moment geen enkele invloed meer heeft op waar en door wie de informatie op welke website wordt gepubliceerd. Voor werkzoekenden kan dit frustrerend zijn, maar het is inherent aan digitale werving, en niet tegen te houden.
Na deze uiteenzetting van spookvacatures nu het spookelement aan de andere zijde van de markt. De werkgever/bemiddelaar is niet de enige die zich schuldig maakt aan het aanbieden van een niet bestaande dienst. Ook werkzoekenden kunnen er soms wat van, en dit kan dan weer flinke frustratie opleveren bij werkgevers. Soms wordt het expliciet gemeld, maar uit angst voor het ‘gekort worden’ blijkt het meestal pas als er een telefoontje volgt na ontvangst van een sollicitatie.
Het gaat hier natuurlijk over de UWV-sollicitant die geen enkele interesse heeft om daadwerkelijk de betreffende vacature te gaan vervullen, maar vanuit de plicht om ‘4 sollicitatie-bewegingen per maand’ uit te voeren wel reageert op een functie. Zittend op de stoel van een ‘werkzoekende’ snap ik wel dat men er zich soms aan zondigt, maar vooral als er gezocht wordt naar een kandidaat met een heel specifiek profiel is het erg vervelend als de reactie komt dat de sollicitatie niet fysiek bestaat…
Moraal van het verhaal is vooral dat er aan beide kanten van het spectrum mensen bestaan die frustratie oproepen bij de andere kant van het gelijk. Ik begrijp uiteraard dat reageren op een niet bestaande functie voor een werkzoekende die 4 sollicitaties per maand doet en uren heeft zitten zwoegen op een prachtige sollicitatiebrief voor de niet bestaande vacature meer impact heeft dan een recruiter die 40 kandidaten per dag aan de lijn heeft en er eentje bij heeft zitten die spooksolliciteert. Nu zijn sollicitatiebrieven in mijn beleving sowieso een anachronisme uit het pre-digitale tijdperk, maar dat is weer een heel andere discussie…
Het punt blijft dat er geen ‘wij zijn goed en hun zijn fout’ (sic) verhaal kan bestaan in de complexe vraag en aanbod markt van de arbeid. Voor zowel werkzoekenden als werkgevers/bemiddelaars blijft het de kunst om niet op spoken te jagen, maar ze soms voor lief te nemen en tijd te steken in de mensen en bedrijven die wél willen.
Joost van Dieën
Op persoonlijke titel geschreven
Meer columns